Almanya’da ilk günler – Almanya çalışma vizesi süreç devamı

Almanya’da çalışma vizesi nasıl alınır yazımda sürecin ana şartlarını ve mutlaka Türkiye Alman konsolosluğundan başlatılması gerektiğini yazmıştım.  Bu yazımda da Almanya’da ilk günler hangi bürokratik işlemlerle geçiyor, Almanya çalışma vizesi aldıktan sonra Almanya’ya gelince yapılması gereken işler neleri kendi tecrübem dâhilinde bahsedeceğim.

Çünkü süreç vizeniz olumlu olarak çıkmış olsa da Türkiye’deki başvuruyla bitmiyor. Almanya’ya geldikten sonra buradaki çalışma hayatınız ve yeni yaşamınız için tamamlamanız gereken bazı temel işlemler var.

Bu arada benim sürecim Münih yani Almanya’nın Bavyera bölgesinde gerçekleştiği için ben buraya göre ve IT sektöründe iş bulmuş Türkiye’nin beyaz yakalısı, Almanya’nın mavi kartlısı olarak anlatacağım.

Dostlar yalnız burası çok önemli, şu durumu netleştirelim. Almanya’da çalışma vizesi almak için konunun ne uzmanıyım ne yetkilisiyim. Bir beyaz yakalı IT çalışanı olarak Almanya’da kendimin mavi kart alması dışında süreçle ilişiğim yok.  Benim burada yazdıklarım yasal hiç bir hüküm içermıyor! Ben sadece kendi tecrübelerimi süreci merak edenlere fikir versin diye bu konuda çok soru geldiği için paylaşıyorum! Sizin süreciniz farklı gerçekleşebilir, ek belge istenebilir, olumsuzluklar yaşanabilir, bu sene yönetmelik değişmiş olabilir, Berlin’deki süreç Münih’tekinden farklı olabilir,  vs vs. Her zaman yetkili kurumlardan en doğru ve güncel bilgiyi araştırın sorun.

O yüzden sizin süreciniz size özeldir, ben bu konuda yorum yapabilecek kişi değilim. Konuya dair bildiklerimin hepsi zaten bu yazıda, bu yazıda sorunuzun cevabını bulamıyorsanız maalesef ben bilmiyorum demektir. O yüzden “peki benim durumum böyle de böyle şu nasıl oluyor, bunu yapmalı mıyım gibi” bilmediğimi çok net söylediğim sorular sormayın. Onlara vereceğim konunun yetkilisi ben değilim bilmiyorum cevaplarına da alınmayın! Dediğim gibi sadece kendi tecrübemi aktarıyorum, başka bilgim yok. Dostlarım tamam gezielcimiz uzatma diyorsunuz da baştan net söyleyeyim ki aramız bozulmasın 🙂

Evet, umarım sadece kendi tecrübemi yazdığımı ve konuyla ilgili başka sektör, şart ve koşullardaki sorularınıza yanıt verecek kişi olmadığımı yeterince vurgulayabildim.

Almanya’da ilk günler hangi işi hangi sırada yapmalı?

Öncelikle Almanya’ya gelmeden önce kalacak yer bulduğunuzu varsayıyorum  😀 Yoksa tabii ki ilk işiniz, ki bu gelmeden önce hallolmalı kalacak yer bulmak!  Özellikle Münih gibi şehirlerde ev bulmak zor kendimden biliyorum. Ama moral bozmadan arayın. Bu konuda ev aramada kullanabileceğiniz, web sayfaları ve uygulamaları var. En kötü pahalı ama kalıcı yerinizi bulana kadar size dayalı döşeli hazır daireler sunan şirketler var. İlk 1-2 ay bunları da kullanabilirsiniz. (Örnek www.mrlodge.com )

Gelelim kendi deneyimime, ben Almanya’da ilk günler uğraştığım bürokratik işlemlerden bahsedeceğim.

Almanya’ya geldikten sonra buradaki çalışma hayatınıza başlayabilmeniz ve Türkiye’den başlattığınız Almanya çalışma vizesi sürecini tamamlayıp oturma ve çalışma iznine dönüştürmeniz için yapılması gerekenleri  kabaca sıraya koyarsak :

1-Adres kayıdı yaptır  (Bürger büro ve Turk konsolosluğundan –ikisi ayrı yerler)

2-Sağlık sigortası başlat

3-Banka hesabı açtır

4-Çalışma vizesi sürecini tamamla (Oturma izni al)

Bu süreçlerin detaylarını aşağıda yazdım ama küçük bir not, mümkünse işe başlama tarihinizden 1-2 hafta önce gelerek bu süreçleri başlatmanızı öneririm. Böylece yeni bir ülkede başlayacağınız iş hayatınızda zaten ilk günler kafanızda bir ton soru varken bir de bu süreçlerle uğraşmamış olursunuz.

Bir de herhangi bir aşamada bir form doldururken Almancasını biliyorsanız onu yoksa İngilizcesini yazın. Türkçesini yazmayın 😉

1-Adres kaydı yaptır

Almanya’ya geldikten sonra ilk yapmanız gereken şey adres kayıdı yaptırmak. Çünkü burada çoğu önemli belge adresinize posta ile gönderiliyor o yüzden adres kaydı şart. Zaten ilk iki hafta içinde yaptırmak zorunlu, yoksa cezası var.  Ama ceza kısmı bir yana, adres kaydı olmadan zaten neredeyse diğer hiç bir işlemi yapamayacağınızdan ilk bunu yapmak lazım. Yani Almanya’da ilk günler ilk aksiyonunuz bu adımı tamamlamak olsun 🙂

Bunun için bulunduğunuz ildeki Bürgerbüro denilen devlet dairesine gidip kaldığınız adresi bildirmeniz gerekiyor.

Adres kaydı yaptırmak için başvuru formuna ek olarak Wohnungsgeberbestätigung (hallo Almanca bitmek bilmeyen kelimeler…) denilen ev sahibinin ya da kaldığınız yer kime aitse onun yazılı izni gerekiyor. Tabii geçerli pasaporttunuz da yanınızda olmalı.

Münih için başvuru ve Wohnungsgeberbestätigung formunu aşağıdaki linkte bulabilirsiniz.

https://www.muenchen.de/rathaus/home_en/Department-of-Public-Order/Registration-Deregistration.html

Bu ikisine ve pasaporta ek olarak, bence ev tuttuysanız kira sözleşmesi, otel ise rezervasyon çıktınız yanınızda olsun ne olur ne olmaz. (Otel ya da air bnbde kalıyorsanız formu nasıl dolduruyorsunuz bilmiyorum, ben ilk ay bir arkadaşta kaldım onun imzasını aldım, daha sonra da kalıcı adresime geçtiğimde ev sahibimden imza alarak adres değişikliği yaptırdım)

Bürgerbüro’ya mümkünse randevu alıp gidin, değilse sabah erken saatte gidip dikilin çünkü çok sıra oluyor. Devlet dairesi her yerde devlet dairesi 🙂 Buradaki sistem soyadınızın baş harfine göre sıra alıp beklemek. Yani birkaç sıra kuyruğu var, numaranızı soyadınızın ilk harfi hangi sıraya denk geliyorsa oradan sıra almanız lazım. İlk bunu bilmeyince karışık gelebilir ama artık biliyorsunuz!

Bu arada işleminizi yaparken evli misiniz, çocuğunuz var mı, inandığınız bir din var mı vs de soracaklar. Adres kaydında ne alaka diye şaşırmayın, adrese kaydederken vergi sınıfınızı da belirliyorlar ve evli olup olmamanız, çocuk sahibi olmak ödediğiniz vergiyi etkiliyor. Din de aynı şekilde Hristiyanlardan ek kilise vergisi alınıyor o yüzden soruluyor. (Almancanız veya İngilizceniz yoksa sıkıntı olabilir, yanınızda bu dilleri konuşabilen biriyle gitmeye çalışan)

Soyadınıza göre sıra alacağınız yer ve kapılar işaretli

Bürgerbüro’da işleminiz tamamlanınca size adres kaydınıza dair bir belge verecekler. Bu belge çok önemli belge, iyi saklayın. Bundan sonraki tüm aşamalarda lazım olacak. Ben hemen hem fotokopisini çekip sakladım hem de scan edip  elektronik ortamda da kaydettim.

Ama adres kaydında işiniz bitmedi. Almanya’da ilk günler içerisinde adresinizi bir de Türk konsolosluğuna bildirmeniz gerek. İki hafta içinde bildirmeniz gerekiyor yoksa 15 euro civarında bir para cezası var ve örneğin seçimlerde yurtdışından oy kullanamazsınız vs vs.

Önemli: Kayıtlı adresinize özellikle ilk haftalarda bolca posta gelecek. Bu devirde posta mı kaldı demeyin Almanya’da işler böyle yürüyor. O yüzden verdiğiniz adreste mutlaka soy isminizin göründüğü bir posta kutusu olmalı.

Soru: Ev bulana kadar geçici otelde/adreste kalıyorum, adres kaydını erteleyemez miyim? Zaten hemen değişecek?

Kardeş dediğim gibi adres kaydın olmadan diğer hiç bir süreci başlatamıyorsun. Bekleyeceğim diyorsan keyfin bilir, diğer tüm işlemlerin bekler. Ve 14 gün içinde yapmazsan cezası var.  İşlemi gözde büyütmeye gerek yok, daha sonra adresin değiştiğinde yine aynı devlet bürosuna gidip değişikliği kolayca bildirebilirsin.  (İş yerinizi adres göstermeyin, gerçekten orada yatıp yaşamıyorsanız büyük cezası varmış dediler)

2-Sağlık sigortası başlat

Almanya’da her çalışanın bir sağlık sigortası olması zorunlu o yüzden Almanya’da ilk günler yapılması gereken şeylerden biri de sağlık sigortanızı başlatmak. Ama adres kaydınız olmadan size gönderecekleri belgeler elinize ulaşamayacağından önce ilk adımı yani adres kaydını yaptırmalısınız.

Tabii  sigortayı yaptırabilmek için hangi şirketten sigorta yaptıracağınızı seçmelisiniz. Bu alanda çeşitli devlete ve özele dair sigorta sağlayıcıları var. Özeli genelde maaşı daha da yüksekler yaptırabiliyor zaten, ödediğiniz katkı payı artıyor ama ek güvenceniz/yararlanabileceğiniz imkanlar oluyor vs vs. Almanya’da sigorta seçimi konusu derya deniz açıkçası. İleride sağlık sigortalarını detaylı inceleyip isterseniz değiştirebilirsiniz ama ilk geldiğinizde konuya yabancıysanız kasmayın ve tatavaya gerek yok, herkesin kullandığı  TK- Techniker Krankenkasse diye bilinen devletin standart çalışan sağlık sigortasından yaptırın geçin derim. Benimki de şu an TK.   https://www.tk.de

Sigorta şirketinize karar verince çoğunun zaten online formu oluyor, orayı doldurarak (Almanca bilmeyenler insan kaynakları ve ya Google Translate yardımıyla artık) süreci başlatabilirsiniz.

Süreç tamamlanana kadar adresinize bir kaç kez posta gelecek, kimliği gönderiyorlar, iş yerine vermeniz gereken numaranızı gönderiyorlar, internet kullanıcısının şifresini ayrı gönderiyorlar vs vs. Dedim ya Almanya’da ilk aylarda bolca posta almaya kendinizi hazırlayın!

3-Banka hesabı açtır

Çoğu banka başvurunuzda adres kaydı belgeniz ve pasaportunuz gibi belgeler istiyor olacak. O yüzden yine önce adres kaydını yaptırdıktan sonra yapabileceğiniz bir adım. Bu adım çok önemli çünkü bu olmadan maaş alamazsınız ve ev kiralamanız da sıkıntı olabilir. Ve bu adım kısa sürüyor ve sorunsuz oluyor diye düşünmeyin. Misal Almanya’da bankalar müşterisi olmak isteseniz bile ret edebiliyorlar. Evet evet doğru okudunuz, ama ben kredi istemiyorum ki hesap açacaktım para koyacaktım niye reddediyorlar diye düşünebilirsiniz ama Almanya’da olabiliyor. Sonracığıma kimlik doğrulama kısmı süreci uzatabiliyor vs vs. O yüzden en kolay adım bu demeyin hazırlıklı olun 🙂

Seçeceğiniz bankaya göre hesap açtırma süreci değişebilir ama genelde en kolay yolu şubeye gidip direk oradan açtırmak. Almanya’da Sparkasse diye bilinen şehir bankaları yaygın. Ben biraz daha uluslarası olduğunu düşündüğüm ve hesap açtırmasını online yapabilirim sandığım için Commerzbank seçtiydim. Günün sonunda online hesap açtıramadım, sürecimi birkaç aksilikle en son şubeye giderek hallettim ama bankadan şimdilik bir şikayetim yok. Bu arada burada neredeyse tüm bankalarda hesap işletim ücreti var. Bazıları her ay belli bir tutar para yatırıyor olma koşuluyla bu ücreti almayabiliyor. Bir de burada fiziki şubesi olmayan banklar var. Tüm işlemlerinizi bankamatikler ve webden yapıyorsunuz. Olur da müşteri temsilcisine ulaşacaksanız gidebileceğiniz şube yok anca telefon. Ama bu tarz bankaların hesap işletim ücreti olmuyor. Ben bu konuda biraz sağlamcı takıldığımdan şubesi olsun şeklinde tercih yaptım.

Neyse velhasil oradaki tanıdıklarınıza sorun hangi bankaları öneriyorlar ve internetten bankanın şartlarına bakin.

Ek not:  Almanya’da ilk günler kredi kartı kullanımının azlığına ve çoğu yerde geçmemesine şaşırmıştım. Şimdi alıştım 🙂 Almanya’da nakit kullanımı çok yaygın ve bizdeki kredi kartı değil de genelde sadece para çekmede kullandığımız banka kartına işlev olarak benzeyen debit card kullanımı yaygın. Kredi kartı daha çok online web ödemelerinde kullanılıyor gibi bir şey. Münih’te izlenimim herkes paran olduğu kadar harca mantalitesinde nakit ya da debit kartlarıyla (yani banka hesabı ile) ödüyor. Zaten çoğu yerde kredi kartı geçmeyebiliyor. O yüzden kredi kartı istiyorsanız banka hesabından ayrıca başvurmalısınız.  Önce hesap açtırıp bir kaç ay hesabı kullanıp sonra kredi kartı başvurusu yapmak da kredi kartı başvurunuzun olumlu sonuçlanması için bir etken olabilir.

4-Çalışma vizesi süreci tamamlama

Türkiye Alman konsolosluğundan size verilen çalışma vizesi 90 gün geçerli geçici vize. Yani Almanya’ya geldikten sonra vize başlangıcınızdan itibaren 90 gün içinde sürecinizi tamamlayıp asıl çalışma ve oturma izninizi almanız gerekiyor. )

Bunun için gideceğiniz yer Yabancılar dairesi ancak adres kaydı gibi çat diye gitmeyin çünkü ilave belge hazırlamanız ve randevu almanız gerekebilir. Randevu almanızı özellikle öneririm çünkü buradaki sürecinizi ancak Türkiye’deki belgeleriniz onların eline ulaştığında yapıyorlar. O yüzden randevu alırken bu kısım belli oluyor zaten.

Mavi kart başvurusunun Almanya’da tamamlanan bu kısmı için gerekli belgelerin çoğu zaten Türkiye’de vermiş olduğunuz aynı belgeler. O belgeler de Türkiye’den bir aksilik olmadığı sürece ellerine ulaştığından sizden sadece kalan belgeleri isteyecekler.  Mesela bana zaten belgeler bize ulaştı, siz  sadece 2 adet biyometrik foto ve başvuru formunu doldurup randevu günü gelin demişlerdi. Başvuru formunu internet sayfalarından indirebilirsiniz. Münih için link su:

https://www.muenchen.de/rathaus/home_en/Department-of-Public-Order/Foreigners-Office/International-professionals/Employment-self-employment-economic-migration.html

Bu süreci en sona koydum çünkü Almanya’da ilk günler diyemem ama sonraki günlerde geçici vizeniz bitmeden mutlaka yapmanız gereken bir adım. Bu aşamada dolduracağınız başvuru formunda adresiniz ve  sigorta numaranızı isteniyor. Haliyle sağlık sigortanız yok ise burayı dolduramıyorsunuz. Adres kaydınız yoksa sağlık sigortası alamıyorsunuz falan ve belgelerinizin Türkiye’den buraya gönderilmiş olması lazım o yüzden bu aşamayı diğer adımları yaptıktan sonraya bıraktım. Yine de bu kısmın geçici çalışma vizeniz bitmeden tamamlanmış olması gerektiğini vurgulayayım.

Bu arada bu aşamada bir kere daha vize ücreti ödemeniz gerekiyor, 2017 için gördüğüm fiyat 110 euro.

Şimdi burada özel bir not düşeceğim. Bana randevu esnasında mavi kartı fiziki olarak pasaporttan ayrı isteyip istemediğime dair bir seçenek sundular. Fiziki olarak ayrı olmasın pasaportta vize gibi bir sayfa olsun derseniz mavi kart hemen o gün çıkartabiliyorlar ve ücreti de 60 euro oluyor. (110 değil)

Ama mavi kart pasaporttan ayrı olsun ayrı fiziki kart isterim derseniz hem 110 euro ödüyorsunuz hem de kart fiziki olarak hazır olmadığından ortalama 2-3 hafta sonrasında tekrar gitmeniz ve kartı teslim almanız gerekiyor.

Görevli bana pasaporta yapalım çünkü mavi kartı ayrı alsan bile yasa gereği pasaportu da yanında birlikte taşımak zorundasın. Ee pasaportu taşıman zorunlu olduğuna göre kartı ayrı almanın esprisi ne ki hem böyle daha hızlı ve ucuz diye pasaporta sayfa olarak mavi kartı almaya yönlendirdi. Ben de öyle yaptım.  ,

Şimdi bu açıklamalara bakıp ee o zaman mavi kartı kim pasaporttan ayrı almak istesin ki demeyin. Çünkü sonradan burada gözlemlediğim kadarıyla kimse pratikte pasaportu taşımıyor, sadece mavi kartı taşıyor. Bir arkadaşım TR pasaportunu çıkardığın anda önyargı olabiliyor, ama mavi kart öyle değil dedi. Ama takdiri size bırakıyorum. Dediğim gibi bana görevli tarafından yasal olarak mavi kartı tek başına taşımak yeterli değil pasaport ile taşımalısınız denildi (2016)

Ha ben 1,5 yıldır Münih’teyim hiç kimlik kontrolüne denk geldim mi? Hayır, ama denk gelirsem geçerli pasaportumu ve mavi kartımı göstermekle yükümlüyüm. 

Bu arada mavi kart ile ilgili ek bilgi, kartı ilk aldığınızda süresi kontratınıza göre oluyor. Yani 1 yıllık iş kontratınız var ise  1 yıllık, 2 yıllık kontrat ise 2 yıllık gibi. Ama benim gibi sınırsız süreli kontratınız varsa ilk seferde maksimum olarak 4 yıllık alabilirsiniz.

Bu arada ilk mavi kartınız şirketinize bağlı. Mavi kartın üzerinde şirketinizin adını göreceksiniz. O yüzden 2 yıl dolmadan iş değiştirmek isterseniz Yabancılar bürosunun iznini almak zorundasınız. Çünkü mavi kart işinizin özelliklerinden gelen belli maaşa vs kazanılmış bir hak. İş değiştiriyorsanız değiştirdiğiniz işinde aynı şartları sağlaması lazım ki mavi kartınız devam edebilsin. 2 yıl sonrasında bu izni almanıza gerek olmadan iş değiştirebilirsiniz.

Dostlar, Almanya’da ilk günler nasıl geçti, nelerle uğraştım ve Almanya çalışma vizesi Almanya’da yapılacaklar kısmı konusunda aklımda kalanlar bunlar! Umarım size Almanya’da ilk günler sizi nelerin beklediğine dair bir fikir verebilmişimdir!

Aman süreçleri zamanında tamamlamayı unutmayın ve herkese kolay gelsin, işiniz rast gitsin!

Bu arada ilginizi çekebilir;

hiç bir tanıdığım olmadığı halde Almanya’da nasıl iş buldum merak edenler Avrupa’da nasıl iş bulunur? yazımı, oo paraya para demiyor euro diyorsunuz hişşt kaç para alıyon bakiyimciler ise Avrupa’da maaşlar nasıl? yazımı okuyabilirler 🙂

Boşver çalışmayı biz gezmeye gelecez, sen bize Münih’i anlat diyenleri de Münih Rehberi‘ne beklerim!

Ek not: Burada telefon hattı açtırmadan bahsetmeyi unuttum çünkü bana iş yerim verdiğinden kendim uğraşmadım 🙂 Faturalı hat istiyorsanız tabii ki, tahmin ettiniz ilk adım olarak bahsettiğim adres kaydı belgeniz olması gerekiyor. Kontörlü alacaksanız adres kaydına gerek yok. Biz iş yerindekiler Telekom kullanıyoruz ama burada hangi hat iyidir bir fikrim yok açıkçası.