Çin, belli bir level atlayan her gezginin rotasında mutlaka bulunan otantik doğu ülkesi. Nitekim benim için de Çin’e gitmenin gizemli ve büyüleci “uzakdoğu” çağrışımı hep vardı. Çin’e bir gün mutlaka gideceğim diye düşünürdüm ve bunu 2015’te 2 kez Şangay , Ningbo ve Pekin şehirlerine giderek gerçekleştirmiş oldum.
Çin’in görülecek bir çok yeri, bölgesi farklı coğrafya ve kültürde bölgeleri var, zaten gidince büyüklüğünü daha iyi anlıyorsunuz. Ama ben en azından yeni başlayanlar için diyebileceğim ölçüde ilk izlenim edinme ve gezme fırsatı buldum sanıyorum.
Bu yazıda Çin hakkında genel gözlemlerim ve Çin’in modern yüzü Şangay’ı tecrübelerimi sizlere aktaracağım. Detaylar her zamanki gibi özetin sonrasında…
Pekin ile ilgili detay yazım ise şurada izlenimler kısmı orada da var ama bir de şöyle bir anım var balayındaki yeni evli bir çiftin dil bilmeden bana yardım etmesi üzerine 🙂
Ulaşım: THY’nin direk uçuşları var.
Vize: Çin’in kendi ayrı vizesi var ve Türklerden vize istiyor. Uzakdoğu’da olup bizden vize isteyen nadir ülkelerden, aman karıştırmayın ve geziniz öncesi vizenizi alın.
Para birimi: Yuan. Orada bankalardan kimlikle vs dönüşüm yapılıyor.
Yemek: Çin yerel yemekleri (saymakla bitmez gidince anlayacaksınız), çin mantısı, uzun mantarlar ile yapılan herşey, chao mian (çin noodle makarnası), tu dou si (bir tür patates yemeği), sokak barbeküleri, shou si bao (efsanevi lahana yemeği, ben ki lahana sevmem bunu her gün yiyebilirim)
Gezmelik Şangay: Şangay İnci Kulesi, Bund çevresi, Bund tüneli, Şangay şehir tapınağı, eski Şangay merkezi (old Shanghai), Yu Bahçesi (Yuyuan diye de geçiyor), Şangay evlilik pazarı ve teknoloji müzesi yakınındaki Şangay çakmacılar çarşısı 🙂
Çin benim en uzun kaldığım ülkelerden biri oldu, toplamda bir aya yakın bir zaman geçirdim ancak bu zamanın büyük bir kısmı iş ile geçti. Böyle olunca gezmek için işlerim bitince sona ayrıca ilave zaman ekledim. Çin gerçekten gezmesi farklı bir ülke. Bir kere muhtemelen sizde benim gibi Çince konuşamıyorsunuz ve okuyamıyorsunuz. Üstelik onlar da sizin dilinizi konuşamıyorlar ve İngilizceleri ise genelde yes/no bile anlamayacak durumda ya da konuşabilecek durumda değil. Derdinizi işaretlerle falan Tarzanca anlatıyorsunuz bir şekilde ama zorlayıcı. Bana ilginç gelen genel bir kaç gözlemimden bahsedip şehir detaylarına geçeceğim.
Çin İzlenimler – Genel
Çin’de bir kere soğuk su bulmak ciddi sorun. Valla şaka yapmıyorum, onlar suyu sıcak/ılık içiyorlar ve su istediğinizde size de sıcak ya da imamın abdest suyu kıvamında dediğimiz şahsen zerre haz etmediğim bir sıcaklık derecesinde su geliyor. Soğuk su isteseniz bile yok, ancak istemeyi başarabilirseniz ve onlarda varsa buz getirebilirler. Aynı şey bira için de geçerli, birayı göreceli olarak soğuk getiren yerler var ama biranız sıcak gelirse şaşırmayın. O yüzden ilk öğrenmek isteyeceğiniz Çince kelime “xie xie” (şi şi gibi okuyun) “teşekkür ederim” den sonra soğuk su ve soğuk bira demek olsun 🙂 Bu arada bana bu kelimeyi öğretirken dikkatli olmamı, yanlış söylersem soğuk yerine “yakışıklı” anlamına gelebileceğini söylediler, ben de soğuk ya da yakışıklı onlar ikisinden birini getirdikten sonra sorun yok dedim, ama genelde ikisi de gelmedi!
Siz yine de soğuk su için “bingshui” ve soğuk bira için “bingpijiu” kelimelerini bir yere not edin. Anlayacağınız üzere “bing” soğuk demek, “shui” su demek ve “pijiu” bira demek. (“bii-raa, biir, beeeerr” diye derdinizi anlatmakta kolay gelsin, içecekseniz öğrenin bu kelimeyi…)
Bu arada isteyin soğuk çayı, buz gibi geliyor 🙂 İnsanlar çayı ve türevlerini çok seviyorlar ve çoğu kişinin kendi termosunu içinde çeşitli bitki karışımları gözüken şekilde taşıdığını göreceksiniz. Yemeklerde de önden masanızda su yerine çay olması da muhtemelen, zaten suyu çay sıcaklığında getiriyorlar bari çay olsun içersiniz.
Orada internet baya kontrollü, Google, Facebook , Twitter yasaklı, direk giremiyorsunuz. Ancak VPN vs kullanarak girebilirsiniz. Onlar daha çok bu sitelerin Çin versiyonlarında takılıyorlar, 2015 de özellikle WeChat uygulaması acayip yaygın. Bir Çinli ile tanışırsanız neredeyse ilk sorduğu bu uygulamanın sizde olup olmadığı. Whatsupp ve Facebook karışımı bir uygulama, yakındaki kullanıcıları da gösteriyor, yazdığınız şeyi farklı dile çevirebiliyor, bu yüzden iletişimde bunu sıkça kullanıyorlar.
Bir şey satın alırken gerçekten de pazarlık yapmanız gerekiyor 🙂 Diğer türlü söyledikleri fiyatlara çok fazla kar payı bindirilmiş durumda. Orada maliyetler gerçekten düşük çünkü. Tabii kalite sıkıntılı, dikkat etmeniz gerek. Sırtınızı dönüp gitmek ve arkanızdan indirim yapmaları alış veriş yerlerinin klasik görüntüsü. Gelen turistlerde Çinlilerde bunu bildikleri için ilk fiyat mutlaka şişirilmiş oluyor.
Yaşlılar gayet aktif, sokakta/parkta egzersiz hatta dans yaparken denk gelebilirsiniz.
Hava kirliliği sık sık haber olsa da ben oradayken bir sıkıntı çekmedim açıkçası, evet şehir merkezinde mavi gökyüzü görmedim ama maskeyle dolaşacak bir durum yoktu. Bana denk gelmemiş olabilir.
Yanlız o değil de maalesef (bizim kültürümüze göre diyeyim çünkü onlar icin sorun yok) biraz hijyen düşmanı bir alışkanlıkları var; baya yüksek sesli olarak yere tükürüyorlar. Onlar için bu çok doğal ve normal hatta saglıklı bir hareket. Buraya yazacak ne vardı demeyin buna o kadar çok rastlayacaksınız ki, bilumum gezdiğim tüm sokaklarda, Yasak Saray’ın içinde, Çin Seddi’nde ve hatta restoranda! bile yapana rastladım. Başınızı çevirip güzel şeyler düşünerek uzaklaşmaktan başka bir şansınız yok. Hatta benim Pekin’de kaldığım hotel odam direk bir ara sokağa bakıyordu ve inanırmısınız bu tükürme seslerinden uyuyamadığım oldu!
Gelelim Çin’in iki büyük şehrinde yaptığım gezilerime; Çin’in otantik başkent Pekin ve modern yüzü Şangay.
Şangay Gezi Rehberi
Kalacak yer: Şangay da kalacak otel olarak iş gezimin tatlı kıyağı olarak normalde kendim kalsam seçeceğim seviyeden daha yüksek olarak merkezi bir konumdaki Courtyard by Mariott’ta kaldım. Pekin’de özel tecrübe olsun ve fiyat/performans olarak biraz daha orta seviye bir yerde kaldim. Şunu söyleyeyim Çin’de herşeyin ucuzunu, hatta daha ucuzunu bulmak mümkün, ama temizlik ve kalite ödünü vererek bulabiliyorsunuz. Özellikle temizlik konusundaki hassasiyet seviyeniz hangi sınırdaysa orayı gerçekten geçmeyin, parasal olarak sizi zorlayacağından daha çok zorlayabilir 🙂
Yeme-İçme: Çin mutfağı gerçekten çok köklü ve sebzelerden et türevlerine çok çeşitli seçenekler mevcut. Geleneksel Çin restoranlarında bolca aile ve kalabalık grup göreceksiniz, çünkü mantık ortada döner bir masa ve o masaya istenen yemeklerden herkesin çevire çevire ortaklaşa yemesi. Yani az az hepsinden ortaya gelsin durumu var ama bir farkla porsiyonlar hiç de az değil! O yüzden klasik bir Çin yemeği için girdiğiniz yerde menüyü baya kalınca göreceksiniz. Genelde menünün fotokopisi ve kalem verip size yanına istediklerinizi işaretletiyorlar. Bu şekilde pratik bir servis ve sipariş alma oluyor. Ama az kişiyseniz iki-üç çeşit seçim için gerekmeyebilir. Özellikle Enoki mantarli yemeklere ben bayıldım, her şeyde güzel, o mantarlı her şeyden alabilirsiniz!
Çin makarnası (onlar chao mian diyor okunuşu daha çok “şamiyan” gibi), buharda veya kızarmış Çin mantısı ve lahana yemekleri (sevmeyenlerde denesin bende normalde sevmem ama buna bayıldım) mutlaka denenmesi gerekenlerden. Bir de balık sevenler için orada büyük ortak ana yemek olarak altında kendi ısı vermeye devam eden düzeneği ile beraber sulu sosuyla balık ve özellikle büyük balık başından yapılan yemeklerini kendileri çok seviyor.(resimde dikdörtgen siyah kaptaki balık yemeği, sol alttaki yuvarlak tabaka balık kafası)
Yine bir kişi için degil ama bir kaç kişiyseniz Çin hot pot da ayrı bir tecrübe ve tercihen ya garsondan ya bilen birinden tavsiyeyle hangi malzeme hangi sırayla konulur bilmek işin lezzet kısmını çok degiştiriyor. Bu arada Pekin de Pekin ördegi için de ben minimum 2 kişilik olarak denk geldim.
Çin’de bir diğer denenecek şey tabii ki sokak yemekleri. Sokaklarda özellikle akşam belli bir saatten sonra çıkan şiş barbekücülerine ben bayıldım, şişte her şey var, sebzeden et çeşitlerine ve siz istediğiniz şişleri seçip pişirttiriyorsunuz, genelde yanlarında ufak tabureleri de oluyor. Üstelik çok uygun fiyatlı.
Tabii Çin mutfağı dışında Brezilya’dan, İtalya’ya çeşitli restoranlarda bolca var. Özellikle tavuk sevdikleri için zincir olarak KFC baya yaygın.
İçecek olarak biraları baya hafif, hatta ilk denediğinizde su gibi geliyor. ama daha güzel biraları da var.
Bir de çok sert bir içecekleri var, alkol oranı %60 civarında ve etkisi absent ile kapışıyor, bana bir şey olmaz demeyin, sağlam içiciler bile etkileniyor 🙂
Gezmelik: Şangay Çin’in tam olarak modern yüzü. Gökdelenleri olsun, lüks alışveriş caddeleri olsun ve sıklıkla rastladığınız komünist ülkedeki kapitalizmin bayrak markaları Starbucks, KFC, Burger King olsun uzakdoğu öğeleri ile birleşik görmek ilginç bir deneyim.
Finans merkezindeki gökdelenlere çıkmanız da mümkün, ama genelde uzaktan fotoğraflamak da yeterli oluyor 🙂 Bence gezmek için en ideal rota Şangay’ın simgesi İnci kule (Pearl Tower) olarak da geçen yerden başlamak. Kuleye çıkıp, orada yemek yemeniz de mümkün ama biraz pahalı. O yüzden çıkmayıp önünden dönen de çok oluyor. Bu bölge zaten Bund civarı diye geçiyor ve nehir kenarından gezintiye devam etmek popüler bir turist atraksiyonu.
Buradan sonra şehir tur otobüslerinden birine direk binebilirsiniz ama benim tavsiyem zaten o turların da izlediği yoldan devam etmek ama otobüse binecekseniz hemen kulenin oradan değil nehrin diğer kısmına Bund tünelinden geçtikten sonra binmeniz. Bund tüneli aslında çok kısa bir raylı yeraltı yolculuğunun geçtiği tüneli turistik amaçlı çeşitli ışık ve lazer gösterileriyle bir atraksiyona dönüştüren Çin zekası örneği. Kısa sürüyor ama keyifli bir atraksiyon. Daha sonrasında çıkışta yine aynı tur otobüslerine binebilirsiniz. Tur otobüsleri çok pahalı değil ve size pratik ulaşım ve güzel bir rota sağlıyor. Ama kendiniz de aynı rotadan ilerleyebilirsiniz. Biz tünel çıkışında bindik, Eski Şangay girişinde indik, bu bölgeyi yürüyerek geçip şehir tapınağına geldik, zaten sonrasında da yine az bir yürüme ile evlilik pazarı ve parkın olduğu ana meydanlarından birine geldik.
Eski Şangay, şehrin modern görüntüsüne tezat, evet Çin’e gelmiştim ben diyeceğiniz sokaklarda çeşitli dükkanların, sokak yemek satıcılarının olduğu bir nevi eski pazar merkezi. Buradan da gerek küçük elektronik, gerek oyuncak, gerek takı, gerek giyim her türlü ıvır zıvır ihtiyacınızı karşılamanız mümkün.
Şehir tapınağı ise eğer başka bir tapınağa gitme fırsatınız yoksa iyi bir alternatif. İçeriye doğru bir kaç alandan oluşuyor, içerideki süslemeler, heykeller ve dua edip tütsü yakan ziyaretçiler ile baya renkli bir yer.
Evlilik pazarı ise adı üstünde evlilik pazarı. Burada aileler açtıkları şemsiyelerin üzerine evlendirmek istedikleri çocuklarının özgeçmiş gibi özelliklerini yazıyor! İlgilenenler telefon numarası alıyor, görüşüyor, ve evet pazarlıklar da yapılıyor! Bizim burada öyle bir pazar olsa inanıyorum anneciğim sabahtan açar akşamdan kapatır 😀 Bu pazarın içinde bulunduğu park da güzel bir Çin bahçesi, yeter ki biraz içerisinde dolaşın derinlere gidin. Bu arada ben ziyaret edemedim ama Yu Bahçesi’de (YuYuan diye de geçiyor) çok güzelmiş diyorlar.
Şangay’daki bir diğer atraksiyon ise bazılarının zaten buraya geliş amaçlarından biri olan benim çakmacılar çarşısı dediğim Teknoloji müzesinin oradan girilen kapalı çarşıları. Bu çarşıda tahmin edeceğiniz üzere alışveriş için çok çeşitli mağazalar bulunuyor ve ünlü markaların taklit ürünlerini çok uygun rakamlara edinebiliyorsunuz. Girer girmez size bir nevi ara bulucular kartlarıyla yaklaşıyorlar, saat mi çanta mı ne bakıyorsunuz şeklinde, kendiniz de gezebilirsiniz ama bu elemanları da kullanın. Çünkü sizi normalde önünden geçeceğiniz veya ara pasajlarda bulamayacağınız yerlere götürüyorlar (merak etmeyin geri aldıkları yere bırakıyorlar ;)). Bir de tabii bu sahte ürünler tam olarak yasal olmadığından, mesela dükkana giriyorsunuz, adam duvarda bir yerlere dokunuyor arka kapıdan yeni oda açılıyor oradan bakıyorsunuz falan gibi atraksiyonlar var. İnsan ilk başta ara pasajlara götürülüp böyle bir yere sokulunca böbreği kaptıracağız mı acaba diye şüphelenmiyor değil ama zaten etraftaki tüm turistleri aynı şekilde görünce burada böyleymiş 🙂
Şangay gece hayatı da oldukça hareketli. Akşam dışarı çıkmak veya gündüz alışveriş için Nanjing Yolu bölgesi ideal. Buradaki barlar ve yemek mekanları ortalama üstü ve güzel görünümlüler. Hanımefendiler çok bakımlı.
Evet çok uzun bir yazı oldu yine çok da eskiden geldi ama zamanında yazmısım edit edilmeyi bekliyordu (evet yıllardır!) su aralar elim değmisken yazılmıs bari bosa gitmesin birisine bir yararı olur diyerekten paylasayım dedim.
Sizlerin Çin izlenimleri ve Şangay tavsiyeleri varsa yorumlara beklerim.
